Veredelen

Veredelen (kruisen) van rozen is boeiend en verrassend. Uit een bottel kunnen wel 30 zaailingen komen. Niet één is dezelfde. Elke zaailing is uniek. Dit wil niet zeggen dat elke zaailing een schot in de roos is. Het tegendeel is waar, er zijn veel meer slechte dan goede zaailingen. Wanneer heb je een goede roos? Dit hangt af van veel factoren. Gezondheid primeert boven alles (gezondheid betekent minder spuiten). Ook de struikvorm wordt in acht genomen, is het een mooie gevulde plant met gezond blad... Dan pas komt kleur, geur en bloemvorm. Ook belangrijk is dat de zaailing zich gemakkelijk laat vermeerderen. Voordat een roos op de markt komt heeft ze een lange weg afgelegd. We spreken hier over een periode van een tiental jaar. Professionele kwekers hebben een eigen huisstijl en gaan ook daar hun kruisingen meer op afstemmen. Een amateur - veredelaar is hier vrijer in en kan meer experimenteren en een steentje bijdragen aan het veredelingsproces.

Hoe begin je aan kruisen van rozen?

• Zoek een goede moederplant. Kijk of de plant gezond is en veel bottels maakt.
• Voor een vaderplant of pollendrager kijk je ook naar gezondheid, kleur en geur.
• Verzamel eerst stuifmeel. Neem een bloem van de vaderplant en verwijder de bloemblaadjes, knip de meeldraden af en doe ze in een potje (zelf gebruik ik potjes van filmrolletjes). Het stuifmeel zit nog vast in de helmknoppen. Laat het een paar uur drogen op een warme plaats uit de zon. Schud met het potje. Tegen de kant hangt nu een geel poeder; dit is het stuifmeel. Heb je het stuifmeel niet onmiddellijk nodig zet dan het potje in de koelkast. Daar blijft het stuifmeel een paar dagen goed. Heb je het stuifmeel na enkele weken of zelfs het volgende jaar pas nodig, vries het dan in. Wanneer je begint te kruisen neem je het stuifmeel uit de viezer en laat het een kwartiertje ontdooien. Het stuifmeel is klaar voor gebruik.
• Bij de moederplant is het ideaal stadium om de bloemblaadjes te verwijderen een beetje afhankelijk van het aantal bloemblaadjes dat de roos heeft. Bij 5-12 bloemblaadjes (enkele bloem) verwijder je best wanneer en net kleur zichtbaar is. Bij dubbele bloemen (25-53 bloemblaadjes) zou de bloem niet meer dan een kwart mogen ontloken zijn. Wanneer er nog meer bloemblaadjes (centifolia) aanwezig zijn moet de bloem half open zijn.
• Verwijder na de kroonblaadjes de meeldraden met een schaartje of pincet. De roos is nu klaar om als moeder te worden gebruikt.
• Bestuif daarna de stamper met het stuifmeel van een door u gekozen vader. Gebruik een penseel om het stuifmeel aan te brengen. Nu is de bestuiving klaar.
• Hang aan de kruising een label met de naam van de moeder- en vaderplant.
• Bij kruisingen buiten wordt de kruising beschermd met een kapje van aluminiumfolie. Na enkele dagen kan het kapje van de kruising weg.
• Wanneer de bottels oranje-rood worden, ongeveer 2 tot 3 maanden na de kruising, kan er geoogst worden. De bottels zijn nu rijp. Zou men nu zaaien dan zouden de zaden niet kiemen. De zaden hebben een koude periode nodig. Doe de bottels in een plastiek zakje en leg ze acht weken in de koelkast op een temperatuur tussen 2 en 4 graden Celsius.
• Haal na acht weken de zaadjes uit de bottels en zaai ze in bakken gevuld met zaaigrond.
• Na een tweetal maanden komen de eerste roosjes uit. Niet alle zaden kiemen even vlug. Er zijn zaden die er zelfs een jaar of meer over doen om alsnog te kiemen. Als de roosjes twee blaadjes hebben worden ze verspeend in potjes.
• Een achttal weken later komen de eerste roosjes in bloei Dan is het tijd om ze uit te planten in een grote pot of in volle grond. Ik zelf doe het eerste jaar al een selectie op gezondheid en in de winter volgt er meestal nog een natuurlijke selectie. Daarna worden de overblijvende zaailingen geoculeerd en verder opgevolgd.